मधुमेह असलेल्या 36% लोकांना "डायबेटिस डिस्ट्रेस"चा त्रास: लॅन्सेटचा अहवाल

मधुमेह हा केवळ शारीरिक आजार नाही, तर मानसिक आरोग्यावरही खोलवर परिणाम करणारा आहे. लॅन्सेटच्या अहवालानुसार, मधुमेह असलेल्या 36% लोकांना डायबेटिस डिस्ट्रेसचा सामना करावा लागतो. हा त्रास तणाव, चिंता, संताप, अपराधभाव, भीती आणि मानसिक अस्वस्थतेचा समावेश असलेल्या भावनात्मक प्रतिक्रिया म्हणून ओळखला जातो. याशिवाय, मधुमेहग्रस्तांमध्ये आहाराच्या विकृती, अतिआहार, आणि डायबुलिमिया (इन्सुलिन टाळून वजन कमी करण्याचा प्रयत्न) सारख्या समस्याही सामान्य आहेत.

डायबेटिस डिस्ट्रेस म्हणजे काय?

डायबेटिस डिस्ट्रेस म्हणजे मधुमेहाच्या उपचार प्रक्रियेतील आव्हानांमुळे निर्माण होणारी मानसिक अस्वस्थता. लॅन्सेटच्या अहवालानुसार, मधुमेह असलेल्या 36% लोकांमध्ये नकारात्मक भावना जसे की संताप, चिंता, अपराधीपणा, आणि भीती दिसून येतात.

महिला आणि मधुमेह:

• प्रकार 1 मधुमेह: महिलांमध्ये डायबुलिमिया ही समस्या प्रामुख्याने दिसून येते. डायबुलिमिया म्हणजे वजन कमी करण्यासाठी इन्सुलिनची मात्रा टाळणे.
• प्रकार 2 मधुमेह: बिंज ईटिंग (एकावेळी जास्त प्रमाणात खाणे) ही समस्या जास्त दिसून येते.

मानसिक आरोग्यावर मधुमेहाचा परिणाम:

• मधुमेह असलेल्या लोकांना ताण आणि नैराश्याचा धोका इतर लोकांपेक्षा 2-3 पटीने अधिक असतो.
• 63% लोक मधुमेहाशी संबंधित गुंतागुंत होण्याच्या भीतीने अस्वस्थ असतात.
• 28% लोकांना त्यांच्या परिस्थितीबद्दल सकारात्मक राहणे कठीण वाटते.

डायबेटिस डिस्ट्रेस का होतो?

डायबेटिस डिस्ट्रेस अनेक कारणांमुळे होतो, जसे की:

1. उपचारांमध्ये अपेक्षित परिणाम न मिळणे.
2. गंभीर हायपोग्लायसेमिया किंवा डाएबेटिक किटोएसिडोसिससारख्या घटना.
3. मधुमेहाशी संबंधित गुंतागुंत.
4. आहाराच्या पद्धती, सामाजिक संबंध, आणि वैद्यकीय व्यावसायिकांसोबतचे संवाद.

मधुमेह व्यवस्थापनाचे मानसिक आव्हाने:

मधुमेह हे स्वतः सांभाळण्याचे आजार आहे, ज्यामध्ये नियमित रक्तातील साखरेचे परीक्षण, इन्सुलिन इंजेक्शन, औषधोपचार, व्यायाम, आणि आहारावर नियंत्रण आवश्यक आहे. या सर्व गोष्टी मानसिक आरोग्यावर अतिरिक्त ताण आणतात.

मानसिक आरोग्यासाठी शिफारसी:

• समुपदेशन आणि मानसिक आरोग्याची तपासणी: अमेरिकन डायबेटिस असोसिएशनने मानसिक आरोग्यासाठी नियमित तपासणी करण्याची शिफारस केली आहे.
• जागतिक मधुमेह दिन (14 नोव्हेंबर): यावर्षीचा फोकस "मधुमेह आणि कल्याण" आहे, ज्याचा उद्देश मधुमेहग्रस्तांच्या कल्याणाला प्राधान्य देणे आहे.

भारतामधील मधुमेह परिस्थिती:

• 2022 मध्ये भारतात 212 दशलक्ष लोक मधुमेहग्रस्त होते, हे जागतिक मधुमेहाच्या 25% प्रकरणांचे प्रतिनिधित्व करते.
• भारतातील 62% मधुमेहग्रस्त लोकांना कोणताही उपचार मिळत नाही.

समाधान:

मधुमेह हे केवळ रक्तातील साखरेचे नियंत्रण नसून, शारीरिक व मानसिक आरोग्य सांभाळण्याचा समग्र दृष्टिकोन स्वीकारणे गरजेचे आहे. शरीर आणि मन हे एकमेकांशी जोडलेले आहेत. म्हणून, मानसिक आरोग्य सुधारल्याशिवाय मधुमेहाचे प्रभावी व्यवस्थापन शक्य नाही.